هرچه در استفاده از ابزار مربوط به غذاخوردن خبرهتر باشید و آداب ابتدایی غذاخوردن و سر میز نشستن را بدانید، احساس اعتماد به نفس بییشتری میکنید.
تجربه و تمرین باعث میشود به طور غریزی ابزار درست را برای این کار انتخاب کنید. اگر واقعا بعضی نکات را نمیدانید، با زیر نظر گرفتن میزبان، میتوانید یاد بگیرید.
آداب صحیح غذاخوردن آدابی است که جلب توجه نمیکند و طبیعی انجام می شود.
همیشه باید آداب غذاخوردن را رعایت کنید ولی در برخی از موارد مانند غذاخوردن در یک قرار کاری این مسئله از اهمیتی حیاتی برخوردار است. اگر این آداب را به طور مرتب تمرین کنید، ملکه ذهنتان میشود و احتمال اشتباه کردن در مواقعی که مهمان هستید، کاهش مییابد.
سر میز
تا زمانی که همه دور میز جمع نشدهاند روی صندلیتان ننشینید، مگر اینکه میزبان اعلام کند.
در موقعیتهای رسمیتر، آقایان میتوانند پیشنهاد دهند که صندلی را برای خانمی که در سمت راستشان ایستاده است، نگه دارند. صندلی را از میز عقب بکشند تا خانم به راحتی روی آن بنشیند. سپس در حالی که خانم صندلی را پشت میز تنظیم میکند، پشت آن را نگه دارید. این روش نمادینتر است، مگر اینکه فردی که به او کمک میکنید، پیر و یا ضعیف باشد.
در خانه به نشانه احترام اجازه دهید ابتدا مادرتان، خانم میزبان و مهمان افتخاری بنشینند.
استفاده از دستمال
دستمالتان را اعم از کاغذی یا پارچهای، بلافاصله بعد از نشستن روی پایتان بیندازید. دستمالتان را به طور کامل باز نکنید. رسم انتظار برای اینکه ابتدا میزبان دستمالش را روی پایش بیندازد، تنها در مناسبتهای رسمیتر رعایت میشود.
دستمال را در یقه خود، در میان دکمههای بلوزتان یا در کمرتان جا ندهید (در مورد افراد مسن یا ضعیف استثناء وجود دارد) در مورد غذاهایی که احتمال کثیف کردن لباس را دارند، مانند لابستر یا دنده، پیشبندی در اختیار شما قرار میگیرد.
از دستمالتان در طول غذاخوردن، خصوصا قبل از نوشیدن، برای خشک کردن دور دهان، نه برای پاک کردن آن استفاده کنید، تا دور لیوانتان لکههای غلیظ دیده نشود. با این حال، دستمالتان جانشین حوله نیست. طوری غذا بخورید که غذا را مستقیم در دهانتان قرار دهید و کل صورتتان را کثیف نکنید.
هر وقت میخواهید از سر میز بلند شوید دستمالتان را در سمت چپ بشقابتان قرار دهید تا قسمتهای کثیف آن دیده نشود.
دستمالتان را روی صندلی نگذارید. در بعضی از رستورانهای شیک گارسون دستمالتان را با یک دستمال تمیز عوض میکند. در سایر رستورانها آن را تا میکنند و پشت صندلیتان آویزان میکنند.
در پایان غذا، دستمالتان را به همان شکل که هست در سمت چپ بگذارید، اگر بشقابتان را بردهاند آن را در وسط جایی که بشقابتان چیده شده بود، قرار دهید.
نکاتی درباره سرو کردن
غذای رسمی سرو میشود، به این معنی که گارسون غذا را به صورت انفرادی برای هریک از افراد سرو میکند. او سرو کردن را از فرد سمت راست میزبان شروع میکند و دیس را در سمت چپ مهمان میگیرد. مهمان یا غذا را برمیدارد و یا میگوید: «نه متشکرم». گارسون در جهت سمت راست به کار خود ادامه میدهد تا اینکه به میزبان میرسد. هم چنین میتوانید غذاها را در آشپزخانه در بشقاب مهمانان قرار دهید و برای هریک به طور جداگانه سرو کنید.
مهمانی غیررسمیتر میتواند شامل بوفه هم باشد. در این نوع مهمانی، مهمانان به سمت میز بوفه میروند و از خودشان پذیرایی میکنند و بعد به سمت میز غذا میروند.
در مهمانیهای خودمانیتر غذا به «سبک خانوادگی» سرو میشود. بشقابها در مقابل میزبان قرار دارند و او برای مهمانان غذا میکشد و به آنها میدهد، یا بشقابها را دور میز پخش میکنند و مهمانها خودشان غذا میکشند.
چند توصیه در مورد زمانی که غذا و چاشنیها را دور میز میگردانند:
دیسها و بشقابها را در سمت راست قرار دهید. مسئله مهم این است که بشقابها در یک جهت بچرخند تا سر میز ترافیک ایجاد نشود.
اگر دیس ابتدا در دست شما قرار گرفته، آن را برای فردی که در سمت راستتان نشسته است نگه دارید تا او هم غذا بکشد، و سپس او هم باید همین کار را برای فرد کنار خود انجام دهد، همه به همین ترتیب از دیس غذا بکشند. وقتی دیس در یک دایره کامل میچرخد شما آخرین نفری هستید که غذا میکشید.
سرویس قاشق و چنگالها را طوری قرار دهید که فرد بتواند به راحتی غذا بکشد.
دیسهایی که دسته دارند باید طوری دست به دست شوند که دسته آنها به سمت فردی که آن را میگیرد، قرار گیرد.
دیسها و ظروفی که اشکال نامتعارف دارند و سنگین هستند، بین هر دونفر باید روی میز گذاشته شوند.
نمکدان و فلفلدان را معمولا با هم میچرخانند.
وقتی کره را در پیش دستیتان گذاشتید، پیش از آنکه آن را روی نان بمالید، ظرف کره را به فرد کناریتان بدهید.
وقتی میخواهید برای خودتان سر میز غذا بکشید باید مراقب باشید غذا روی میز نریزد.
نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
اگر قاشق و چنگالی برای غذا کشیدن در دیس قرار گرفته است، چنگال را زیر غذاهایی مانند ورقههای گوشت یا مارچوبه و قاشق را روی آنها قرار دهید تا آن را در هنگام انتقال به بشقابتان کنترل کنید. غذاهایی مانند نخود سبز یا سیبزمینی پخته درسته را با قاشق بکشید و چنگال را روی آنها قرار دهید تا نریزند.
سس گوشت را مستقیما با قاشق از ظرف آن روی گوشت، سیبزمینی یا برنج بریزید، یعنی ظرف را نزدیک بشقابتان نگه دارید.
چاشنیها، خیارشور و ژله در کنار غذاهایی قرار میگیرند که قرار است با آن خورده شوند.
زیتون، مغزها، تربچه یا کرفس را در بشقاب نان میگذارند. اگر بشقاب نان ندارید، آنها را در کنار بشقاب غذایتان قرار دهید.
اگر دیس از دسترستان دور است به جای اینکه سعی کنید دستتان را به آن برسانید، از کسی بخواهید تا آن را به شما بدهد.
تقاضای چاشنیهایی را نکنید که سر میز نیستند، مگر چاشنیهای متداولی مانند نمک و فلفل. درخواست هرچیز دیگری بهطور غیرمستقیم، یعنی غذا چیزی کم دارد.
چیدن میز:
میز جای خوبی برای شروع کردن است. شما باید همه وسایل ضروری را در مقابل صندلی هر نفر بچینید: دستمال، بشقاب، لیوانها و قاشق و چنگال. نوع قاشق و چنگال و نحوه چیدن آنها نشاندهنده وعده غذایی است که قرار است سرو شود. به طور معمول برای یک غذای خانوادگی شامل غذای اصلی و دسر، از چنگال، قاشق و کارد استفاده میشود.
غذای سه مرحلهای – شامل سوپ، سالاد یا پیش غذا، غذای اصلی و دسر – مستلزم استفاده از یک یا دو دست قاشق و چنگال دیگر است. وعدهای که از چهار قسمت یا بیشتر تشکیل شده باشد، مستلزم تعداد بیشتری قاشق و چنگال است.
قاشق و چنگال را به شکل دست میفروشند. این دستها معمولا از پنج قسمت تشکیل می شوند که بعضی از آنها چند منظوره هستند: یک کارد و چنگال بزرگ برای غذای اصلی؛ یک قاشق بزرگ برای سوپ یا دسر؛ یک چنگال کوچکتر برای غذای اول، سالاد یا دسر؛ قاشقی کوچکتر برای قهوه یا چای یا دسر، در صورتی که قاشق بزرگ قبلا برای سوپ استفاده شده باشد. بعضی از این دستها شامل یک کارد کوچکتر هستند که برای خوردن غذای اول یا سالاد استفاده میشود، ولی پنج وسیله اصلی آن برای اکثر غذاها کافی هستند. میتوانید وسایل خاص مانند کارد کره یا چنگال صدف را هم در صورت تمایل اضافه کنید.
چند توصیه برای چیدن میز:
تنها کارد، قاشق و چنگالی را سر میز بچینید که در آن وعده از آن استفاده میشود.
کارد، قاشق و چنگالها را به ترتیب استفاده از خارح به داخل بچینید.
تیغه کارد همیشه باید به سمت بشقاب باشد.
چیدن قاشق و چنگال به شکل غیر رسمی:
معمولا میز غیررسمی را به شکل زیر میچینند:
بشقاب غذا: میتوانید آن را روی میز بچینید یا در آشپزخانه قرار دهید و سر شام روی میز بچینید.
دو چنگال: چنگالها را در سمت چپ بشقاب قرار دهید. چنگال غذا (چنگال بزرگتر) برای خوردن غذای اصلی و چنگال کوچک تر برای سالاد یا پیش غذا استفاده میشود. وقتی قبل از غذا، پیش غذا یا سالاد سرو میشود، چنگال کوچکتر را در سمت خارج از چنگال غذا قرار میدهند. اگر سالاد بعد از غذای اصلی سرو میشود، آن را در سمت داخل چنگال غذا و در کنار بشقاب قرار دهید. با این کار از قانون «خارج به داخل» تبعیت کردهاید.
دستمال: دستمال را یا تا کنید یا در حلقه قرار دهید و آن را یا در سمت چپ چنگالها یا در مرکز بشقاب قرار دهید. همچنین میتوانید آن را تا کنید و زیر چنگالها بگذارید.
کارد: کارد را درست در کنار بشقاب و طوری قرار دهید که لبه تیز آن به سمت بشقاب قرار گرفته باشد. کارد غذا برای بشقاب اول غذا هم استفاده میشود. ولی در صورتی که کارد دیگری جلوی هر مهمان قرار ندادهاید، کارد اول را بردارید و کارد تمیزی برای غذای بعدی به جای آن قرار دهید. در صورتی که غذا استیک است کارد استیک به جای آن قرار دهید و در صورت لزوم کارد دیگری را هم برای غذای اول تدارک ببینید.
قاشق: قاشقها را در سمت راست کارد قرار دهید. قاشق سوپ باید در منتهیالیه راست قرار گیرد. در صورت لزوم، قاشق دسر بین قاشق سوپ و کارد قرار میگیرد. هنگامی که در پایان غذا قهوه یا چای سرو میکنید، یک قاشق چایخوری را هم بین قاشق دسر و کارد قرار دهید.
لیوان: انواع لیوان از جمله لیوان شربت، آب، آب میوه و چای سرد (آیس تی یا یخ چای) را در گوشه سمت راست بشقاب غذا و در زاویهای قائم در بالای کارد و قاشق قرار دهید.
بشقابها و وسایل اختیاری هستند و به غذایی بستگی دارد که سرو میکنید:
بشقاب سالاد: اگر قبل یا بعد از غذا سالاد سرو میشود، بشقاب سالاد ضروری است. اگر سالاد به همراه غذا سرو میشود، میتوانید از بشقاب غذا برای آن استفاده کنید. ولی اگر غذای اصلی آبکی یا دارای اجزایی آبکی است، یک بشقاب اضافه برای سالاد باعث میشود همه چیز مرتبتر و تمیزتر به نظر برسد. بشقاب سالاد را در سمت چپ چنگالها قرار دهید.
بشقاب نان یا کره و کارد کره: در صورت لزوم، بشقاب کره را بالای چنگالها قرار دهید و کارد کره را روی لبه بالایی آن قرار دهید، بهطوریکه دسته آن در سمت راست و لبه تیز آن به سمت داخل قرار گرفته باشد.
قاشق و چنگال دسر: این وسایل را میتوانید به شکل افقی بالای بشقاب غذا قرار دهید (قاشق در قسمت بالا و دسته آن به سمت راست و چنگال زیر آن و دسته آن به سمت چپ) یا با سایر قاشق و چنگالها در کنار بشقاب قرار دهید.
فنجان و نعلبکی قهوه یا چای: اگر قهوه یا چای را در حین غذا سرو میکنید، فنجان و نعلبکی را در سمت راست کارد و قاشقها، ولی پایین لیوان قرار دهید. اگر بعد از غذا سرو میشود، فنجان و نعلبکی را در سمت راست کارد و قاشقها، ولی پایین لیوان قرار دهید. اگر بعد از غذا سرو میشود، فنجان و نعلبکی را با دسر یا بعد از آن سر میز بیاورید و درهمان نقطه قرار دهید.
نمک و فلفل: بهتر است نمکدان و فلفلدان سر میز داشته باشید. یک دست برای یک خانواده کافی است، ولی اگر میزتان رسمیتر یا واقعا بزرگ است یا دو دست در هر انتهای میز قرار دهید یا برای هر چهار نفر یک دست نمکدان و فلفلدان روی میز بگذارید. بعد از جمع کردن غذای اصلی و پیش از سرو دسر نمکدان و فلفلدانها را از روی میز جمع کنید.
چاشنیها: سر میز معمولا بطری سس قرمز و خردل را در بشقابی کوچک قرار میدهند و کنار آن یک قاشق میگذارند که به وسیله آن سس را بکشند.
کره یا روغن زیتون: کره را میتوان در ظرفهای کوچکی در بشقاب نان هر نفر قرار داد. میتوان آن را در یک بشقاب با کاردی کوچک در کنار هم قرار داد که دست به دست دور میز میگردد. کره زده شده را با قاشق در ظرف کوچکی میگذارند که کارد یا وسیلهای برای پخش کردن آن در کنارش قرار گرفته است. روغن زیتون که بسیاری از مردم آن را به کره ترجیح میدهند، در یک تنگ کوچک میریزند و بشقاب کوچک یا کاسهای برای ریخت چکهها در آن زیر آن قرار میدهند.